Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης κ. κ. Ευστάθιος (κατά κόσμον Κωνσταντίνος Σπηλιώτης) γεννήθηκε στην Βαλύρα Μεσσηνίας το 1940. Είναι το τρίτο από τα πέντε αδέλφια της πολύτεκνης οικογένειας του Αθανασίου και της Παναγιώτας Σπηλιώτη. Τα εγκύκλια γράμματα έμαθε στο πολυθέσιο Δημοτικό Σχολείο της γενέτειράς του, ενώ τελείωσε το Γυμνάσιο-Λύκειο στην κωμόπολη του Μελιγαλά.
Απεφοίτησε το έτος 1963 εκ της Θεολογικής Σχολής των Αθηνών.
Το έτος 1964 εκάρη μοναχός στην Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Βουλκάνου στις 12 Αυγούστου και την 13ηνεχειροτονήθη Διάκονος υπό του αοιδίμου Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως κ. Ευσταθίου, τοποτηρητού τότε της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας, του οποίου έλαβε και το όνομα.
Υπηρέτησε με τον βαθμό του Διακόνου ως Ιεροκήρυξ της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας και ως καθηγητής, κατ΄ανάθεση, στο Ανώτερο Εκκλησιαστικό Φροντιστήριο Καλαμάτας.
Το έτος 1966 μετετέθη ως Ιεροκήρυξ στην Ι. Μ. Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως τη επιμόνω παρακλήσει του αειμνήστου Μητροπολίτου. Χειροτονήθηκε στις 6-12-1966 στον Μητροπολιτικό Ναό Μεγαλοπόλεως πρεσβύτερος, την ίδια δε ημέρα του απονεμήθηκε το οφφίκιο του αρχιμανδρίτου.
Στην Ιερά Μητρόπολη Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως υπηρέτησε επί 11 συναπτά έτη ως ιεροκήρυξ εκ των οποίων τα δύο και ως καθηγητής στην επαγγελματική Σχολή Μεγαλοπόλεως.
Το έτος 1977 προσεκλήθη υπό του αειμνήστου Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου ως Ιεροκήρυξ και Πρωτοσύγκελλος, διορίσθηκε δε Ηγούμενος στην Ι. Μονή της μετανοίας του (Βουλκάνου).
Εξελέγη Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης την 28 Αυγούστου 1980, χειροτονήθηκε την 31 Αυγούστου και ενθρονίσθηκε την 28 Σεπτεμβρίου του ιδίου έτους.
Κατά την διάρκεια της μακράς διακονίας του με την βοήθεια του Θεού και την συμπαράσταση των πιστών, παρουσίασε ένα τεράστιο έργο, το οποίο καλύπτει ένα ευρύτατο φάσμα εκκλησιαστικής, κοινωνικής και φιλανθρωπικής διακονίας.
Για το εν γένει έργο του τιμήθηκε με πολλά μετάλλια και διακρίσεις από Πατριάρχες, Εκκλησίες, ανθρώπους των Γραμμάτων και της Τέχνης, από Υπουργεία και από την πανελλήνια Ένωση Ιδιοκτητών Επαρχιακού Τύπου.
Το έτος 2006, επίσης, αναγορεύτηκε σε επίτιμο Διδάκτορα τηςΣχολής Επιστημών Ανθρώπινης Κίνησης και Ποιότητας Ζωήςτου Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.